عارف واررسته میرزا جواد ملکی تبریزی
از امیرالمؤ منین (علیه السلام ) روایت شده است : ((نگویید رمضان ؛ زیرا نمی دانید رمضان چیست ؛ و اگر کسی گفت ، باید صدقه داده و روزه بگیرد. بلکه همانطور که خداوند فرموده است بگویید ماه رمضان .))
از اعمال مهم سالک در این ماه بزرگ شناخت حقیقت این ماه - در این ماه خداوند رهروان این ماه را با دعوت به میهمانی این ماه گرامی داشته و این ماه ماه میهمانی خداست - و سپس فهمیدن معنی روزه و مناسبت آن با میهمانی خداست . آنگاه تلاش و کوشش برای بدست آوردن اخلاص در کردار و رفتارهایی است که مطابق با رضایت صاحبخانه است . برگرفته از کتاب المراقبات میرزاجواد ملکی تبریزی
فواید گرسنگی(با تلخیص)
گرسنگی فواید بیشماری در جهت تکمیل نفس و شناخت خداوند برای سالک دارد. روایات زیادی در فضایل گرسنگی وارد شده است که بد نیست در اینجا اشاره ای به آنها و سپس به فلسفه و حکمت گرسنگی داشته باشیم .
از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) روایت شده است : ((با تشنگی و گرسنگی با نفسهایتان مبارزه کنید همانا پاداش این کار همانند پاداش مبارزه در راه خداست . و عملی دوست داشتنی تر از گرسنگی و تشنگی در نزد خدا کسی است که گرسنگی بیشتری کشیده باشد و در خداوند متعال تفکر بیشتری نموده باشد.))
در حدیث معراج خداوند پرسید: ای احمد! آیا آثار روزه را می دانی ؟ پاسخ داد: خیر. خداوند فرمودند: نتیجه روزه کم خوری و کم گویی است . و آن حکمت را به ارمغان می آورد و حکمت معرفت را در پی دارد و معرفت یقین را. و وقتی که بنده ای به یقین رسید باکی ندارد که چگونه روزگار را سپری کند. در سختی یا آسانی و این مقام خوشنودهاست . و هر کس طبق خوشنودی من رفتار کند، سه خصلت را به او می دهم : شکری که نادانی همراه آن نباشد، یادی که فراموشی نداشته باشد و دوستیی که دوستی من را بر دوستی آفریدگانم ترجیح ندهد. هنگامی که او من را دوست داشت ، من هم او را دوست خواهم داشت ؛ دوستی او را در دل بندگانم انداخته و چشم قلب او را به عظمت جلالم می گشایم و علم آفریدگانم را از او پنهان نمی دارم ؛ در تاریکی شب و روشنایی روز با او مناجات می کنم تا آنجا که سخن گفتن و همنشینی او با بندگانم قطع شود و کلام خود و فرشتگانم را به گوش او می رسانم و اسراری را که از بندگانم پنهان کرده ام برای او آشکار می کنم ...؛ عقل او را غرق در شناخت خود کرده و درک او را بالا می برم ؛ مرگ را بر او آسان می کنم تا وارد بهشت شود و وقتی که ملک الموت او را ملاقات کند، به او می گوید: آفرین بر تو و خوشا به حالت ! خوشا به حالت ! خداوند مشتاق تو است ... خداوند می گوید: این بهشت من است ، در آن بخرام و خوش باش و در همسایگیم ساکن شو. روح انسان می گوید: خدا یا خود را به من شناساندی و با این شناخت از جمیع آفریدگانت بی نیاز شدم . قسم به عزت و جلالت اگر خوشنودی تو در این است که قطعه قطعه شده یا هفتاد بار به بدترین شکل کشته شوم خوشنودی تو برای من دوست داشتنی تر است ... آنگاه خدای متعال می فرماید: به عزت و جلالم سوگند، هیچگاه مانعی بین خود و تو قرار نمی دهم ؛ تا هر وقت خواسته باشی بر من وارد شوی ؛ که با دوستان خود چنین کنم .
در این روایت به فلسفه و فضیلت گرسنگی اشاره شده است . برای توضیح بیشتر می توان به سخنان علمای اخلاق که برگرفته از روایات می باشد، مراجعه نمود. آنان برای گرسنگی فواید زیادی گفته اند از قبیل :
الف.صفای قلب
ب.تواضع و از بین رفتن سرمستی و ناسپاسی که منشاء سرکشی است
ج.شکستن شدت شهوات و نیروهایی است که باعث انجام گناهان کبیره شده و سبب هلاکت انسان می شوند.
د.آمادگی برای انجام تمام عبادتها از چند جهت است
ه.توانایی برای دادن مال ، میهمانی دادن ، هدیه دادن ، احسان و نیکی ، رفتن به حج و زیارت و بالاخره انجام تمام عبادتهای مالی است .
انسان نمی تواند این فایده ها را بروشنی درک کند مخصوصا فایده اول را. تفکر در عمل مانند نتیجه است و غیر آن مانند مقدمات است چون فکر حرکت است و غیر فکر مقدمه و آمادگی برای حرکت .
بهمین جهت درباره تفکر روایت شده است : ((یک ساعت تفکر بهتر از هفتاد سال عبادت است .))
درجات ( و اقسام) روزه
1.روزه عوام . این روزه با خودداری از مبطلات روزه که فقهاء در رساله های خود نوشته اند، تحقق می یابد.
2.روزه خواص . با انجام اموری که در روزه عوام گفتیم و جلوگیری اعضای بدن از مخالفت با خداوند، روزه خواص تحقق پیدا می کند.
3.روزه خواص خواص . این روزه با خودداری از امور حلال یا حرامی که انسان را از یاد خدا باز می دارد تحقق می یابد.
هر کدام از دو درجه دوم و سوم نیز انواع زیادی دارد. بویژه درجه دوم که انواع بیشمار آن بتعداد مؤ منین اصحاب یمین است . و حتی هر کدام از خواص ، روزه اش به گونه ای است که با روزه دیگری فرق می کند و ممکن است عمل بعضی از افراد درجاتی که گفتیم ، به عمل درجه بالاتر از خود نزدیک باشد.
اقسام روزه داران
تقسیم بالا از حیث چیزهایی بود که از انجام آن خودداری می شود. ولی از حیث نیت روزه نیز، روزه داران به چند نوع تقسیم می شوند:
1.عده ای برای غیر خدا روزه می گیرند؛ مثلا به خاطر ترس از مردم ، یا برای رسیدن به نفع آنان ، یا فقط به خاطر این که عادت مسلمین است .
2.بعضی نیز در نیت خود موارد فوق را با ترس کمی از مجازات خدا و امید به پاداش آمیخته اند.
3.عده ای فقط به خاطر ترس از مجازات یا رسیدن به پاداش روزه می گیرند.
4. گروهی علاوه بر نیت رهایی از مجازات و رسیدن به پاداش با روزه خود قصد رسیدن به نزدیکی و رضایت الهی را دارند.
5.دسته فقط برای رسیدن به رضایت و نزدیکی به خداوند روزه می گیرند.
الحمد لله الذی جعلنا من المتمسّکین بولایه امیرالمومنین
منبع www.shahidavini.org
